Werken op je eigen voorwaarden: gewoonten

Diana en Steven

De wereld ligt aan je voeten en je kunt werken zoals je wilt.. Hoe weet je nu wat je wilt en wat bij je past? Soms letterlijk bij het kiezen van een nieuwe bestemming voor een vakantie, maar meestal figuurlijk in de meest dagelijkse keuzes die je helpen de dagen te hebben die je idealiter voor je ziet en jezelf te ontwikkelen tot het mens dat je wilt worden.

Het vormgeven van je interne anker is ontzettend belangrijk bij het maken van keuzes die goed vóélen. Er kan van alles, de wereld ligt aan je voeten. Het is jouw leven en jouw tijd. Jij mag het zeggen!

Als je dit leest en nu denkt ‘oh mijn hemel…. ik weet niet of… ik dat wel kan.. hoe ga ik dat dan doen.. HELP!‘

JAA! Naar dat gevoel zijn we op zoek! We willen klots-oksels, zweethanden, energie voelbaar tot in je haarwortels, lichte tot middelzware paniek! Het gevoel dat je lééft! En dat je het ook allemaal niet weet. Dat hoort allemaal bij dit proces. Het gemak van doelen voorgeschoteld krijgen, het gemak van een salaris iedere maand, naar bepalen wat je wilt, hoe je het wilt, waarvandaan je het wilt is een proces van jaren. In dat proces ga je leren vertrouwen op je eigen interne anker: je eigen waarden, je gewoonten, maar ook je opgedane kennis, kracht, kunde, inzicht, doorzettings-vermogen en durf. Dat interne anker gaan we de komende weken vormgeven en veel dingen waar je al langer mee bezig bent, zullen op zijn plek vallen, bijna als een puzzel.

We beginnen bij de waarden die voor jou belangrijk zijn (geweest) en waarden die belangrijker gaan worden in een leven zoveel mogelijk op je eigen voorwaarden. Deze waarden en de bijbehorende normen (de persoonlijke betekenis van de waarde voor jou) helpen bij het maken van keuzes. We gaan ook de kracht van ‘habits‘ aanstippen oftewel gewoonten en hoe die je kunnen helpen van binnen een ander mens te worden. Over dat thema een mooi boek dat je kunt downloaden en lezen na de opdracht en daar ga je na het maken van deze opdracht mee verder.

Een wekker. Voor veel mensen een zeer herkenbaar, niet uit je leven te denken geluid. Je herkent het gevoel vast, het moment dat je de wereld in wordt getoeterd: túúut tuuut túúut! En dat terwijl het weer in deze wereld komen na een nacht rust, zo’n bepalend moment is voor de rest van je dag en voor je geluksgevoel. Een wekker was dus het eerste wat als een paal boven water stond toen ik (Diana) zelf mocht kiezen: dat geluid nooit meer! Het was een gewoonte die erin is geslopen omdat iemand anders bepaalde hoe ik mijn dag moest beginnen: om acht uur op een kantoor. Een gewoonte met een lange adem want wie groeit niet op met een wekker? Een wekker om naar school te gaan, een wekker om te gaan sporten, een wekker om op reis te gaan. Alles doen we met een wekker en ik had al jong geleerd dat dat ‘hoort‘. ‘Als je geen wekker hebt, lig je tot twaalf uur in bed‘, kon mijn moeder afkeurend zeggen in mijn tienerjaren. ‘Dat is zonde van je dag!‘

Een wekker trok me dusdanig de dag in dat het mijn natuurlijke ritme onderbrak. Ik kon niet voldoen aan hetgeen mijn lichaam qua energie eigenlijk nodig had op die momenten dat de wekker ging: rustig wakker worden, schrijven, sporten, rustig ontbijten, wat dan ook. Doordat de wekker al vroeg ging, moest ik ook vroeger naar bed dan mijn wezen me aangaf. De meeste creativiteit ontsproot aan mijn brein in de late avonduren, en dat is nooit anders geweest. Maar omdat het ‘zonde van je dag is‘, word je nooit uit jezelf wakker maar leef je met een wekker en een onnatuurlijk ritme. Het liefst wilde ik dat ik op de middelbare school om tien uur ‘s ochtends mocht beginnen. Dat had zoveel beter bij me gepast weet ik nu, het had mijn potentieel meer laten groeien.

Ik groei meer als mens als ik mijn natuurlijke ritme kan volgen: uit mezelf wakker kan worden in de ochtend en creativiteit laten stromen als het komt en niet omdat de wijzers een bepaald uur aangeven op de klok. Ik wil iemand zijn die zich bij het wakker worden positief voelt, energiek is en zin heeft in de dag, iemand die zich vrij voelt. Voor mij is het wegdoen van mijn wekker de eerste stap geweest in het kweken van nieuwe gewoontes die me hielpen een ander mens te worden. Het hielp me mijn dagen anders te beginnen. Hoe meer ik afscheid nam van de wekker, hoe anders ik ging kijken naar het concept tijd. Het leidde naar andere gewoonten (geen horloge meer dragen, een agenda waarin afspraken dingen zijn die ik ‘mogelijkerwijs zou kunnen gaan doen op dat tijdstip‘). Heerlijk haha! Het droeg bij aan de identiteit die ik wilde ontwikkelen, namelijk die van een vrij mens. Zo’n ogenschijnlijk klein stapje hielp me daadwerkelijk een ander mens te worden en een ander leven te leiden.

Dat gele visje? Dat ben jij. Je wilt een andere kant op gaan zwemmen dan dat je altijd zwom. Het mooie is: je hebt zelf het gele krijtje in je hand. Jij bepaalt hoe je wilt veranderen, wat voor persoon je wilt worden. Je staat op het punt om het zelf te mogen gaan vormgeven en we hebben een heel krachtig hulpmiddel om je daarbij te gaan helpen. Nu en in de toekomst. Alles hangt samen met de gewoonten van die witte visjes en de gewoonten van dat gele visje. De gewoontes van het gele visje zorgen er, meer dan wat dan ook, voor dat het in een andere richting kan zwemmen. Dat het überhaupt een ander visje kan worden.

Verandering in mini stapjes
Verandering vindt plaats in kleine stapjes, misschien wel in mini stapjes. Het zit vaak in het doen (of niet meer doen) van hele kleine dingen hebben wij ontdekt. Je bewust worden van routines en gewoontes die je al eens bij ons in de omschrijving van je huidige dag neerpende, is een belangrijke bewustwording. Die bewustwording is zoals bij alles, het eerste begin van verandering. Onze gewoonten bepalen hoe onze dagen eruit zien en het mooie is, die kun je bewust kiezen en kweken. Sterker nog, gewoontes bepalen niet alleen hoe we onze dagen leven maar bepaalt in grote mate wat voor persoon je bent.

Gewoonten als bouwstenen
Je identiteit wordt onder andere gevormd door je gewoonten. Je wordt niet geboren met vooropgestelde overtuigingen. Iedere overtuiging die je hebt, ook die over jezelf, zijn aangeleerd en geconditioneerd door ervaring. Om het nog concreter te maken, je identiteit, wat voor persoon je bent, krijgt vorm door je gewoonten. Je overtuigingen en de waardes die je hanteert in je leven, vormen de basis voor die gewoonten. Een voorbeeld uit onze eigen koker:

Steven heeft jarenlang op het hoogste niveau atletiek bedreven. Hij liep in het Nederlands estafette team en miste op twee seconden de kwalificatie voor de Olympische Spelen van Beijing in 2008. Op dat niveau presteren, vergde een strikt trainingsregime van acht tot negen keer in de week trainen. Het maakte niet uit of het regende of hagelde. Het maakte niet uit of hij nog zware spierpijn had. Het maakte niet uit of hij snipverkouden was. Getraind werd er. Als ik hem dat nu vraag, jaren nadat hij met pensioen ging als professioneel atleet, zegt hij: ‘gewoon gaan’. ‘Al die hindernissen zitten in je hoofd, het zijn trucjes van je geest om je zover te krijgen níét te gaan. Je moet zorgen dat die niet de ruimte krijgen. Zorg dat je een wederantwoord kunt geven op zulke argumenten die je geest je voor je voeten werpt. Zorg dat dat iets positiefs is. Ik dacht altijd aan hoe lekker ik me zou voelen als ik klaar was met de training, of hoe lekker de regen voelt in mijn gezicht als ik eenmaal op de baan zou lopen. Dát waren de overtuigingen die ervoor zorgden dat ik ging. Een gewoonte die dat ondersteunde was dat ik alle spullen die ik voor een training nodig had, minutieus voorbereidde. Kleding schoon, tas ingepakt, repen en bidons klaar en ingepakt. Er mocht zich geen reden aandienen waarom ik niet zou kunnen gaan.’

Nu ik, Diana, hierop terugkijk, herinner ik me ook dat ik het absoluut niet mocht benoemen. Ik zei weleens: ‘schat, het is min 6 en het hagelt, zou je wel gaan?’ Dat leek dan wel extra water op het vuur en zorgde ervoor dat Steven nog vastbeslotener de deur uitbeende met zijn tas op zijn rug. Waarden als discipline, doorzettingsvermogen en krachtig zijn lagen hieraan ten grondslag. Hoe vaker hij deze gedraging herhaalde, hoe meer hij de identiteit versterkte die bij die gedraging hoort. Iemand met discipline, doorzettingsvermogen en kracht. Hieronder zie je de race waarin Steven zijn beste tijd liep op de 400 meter, in het Olympisch Stadion in Amsterdam. In baan vier in het blauwe shirt:

Deze overtuigingen en gewoonten vormen dus de bouwstenen voor dit deel van Stevens’ identiteit. Hoe vaker je een gedraging herhaalt, hoe meer je de identiteit versterkt die bij die gedraging hoort. Dat is voor ons een heel belangrijk inzicht geweest en sindsdien zijn we een soort hoeders van onze gewoonten geworden, het is een sport om gewoontes te kweken die ons dichterbij de personen brengen die we graag willen worden.

Verandering in iteraties
Telkens worden we geconfronteerd met onze gewoonten, meestal als we weer ergens anders neerstrijken. Met hoe moeilijk het is om een gedraging dusdanig te kweken en ontwikkelen dat het een automatisme wordt, dat je er niet meer over na hoeft te denken. Dat het niet overboord gegooid wordt als het even zwaar is in het leven. Als we ons weer hebben verplaatst naar een andere locatie of als we onze handen vol hebben aan full time reizen met twee kleine kinderen. Om dan tóch echt te blijven koken, iets puurs en lekkers op tafel te zetten. Een gewoonte die bijdraagt aan de persoon die ik (Diana) wilde worden: Ik wil iemand zijn die zich bij het wakker worden positief voelt, energiek is en zin heeft in de dag, iemand die zich vrij voelt. Goed en echt eten (waarbij wij merkten dat dat vooral kwam door veel plantaardige dingen te eten) als gedraging draagt daar enorm aan bij. Ik ben er trots op als ik zo’n maaltje op tafel zet (positiviteit), ik voel me energiek als ik geen rommel eet, ik ben vrij om te eten waar mijn lichaam om vraagt. En dat dat een uitdaging is, dat is helder en dat maakt me nóg trotser als het lukt om goed en echt eten op tafel te zetten, waar we ook zijn. Waarvan op deze foto akte:

De makkelijkste weg
Terugvallen in wat we eerder als gewoonte hadden is de makkelijkste weg, net als met toch gaan trainen als het -6 is en hagelt. De nieuwe gewoonten zitten bij ons in koken, veel plantaardig eten, suiker zoveel mogelijk laten staan, ademhalen, op de yogamat met enige regelmaat. Dat níét doen is de makkelijkste weg. Het is de weg van je mind-stem die zegt: ‘ach maak het jezelf toch niet zo moeilijk, gooi gewoon een pakje in de pan, water erbij, klaar!‘ of ‘Laag in je energie? Dan pak je toch gewoon lekker een keer een Mars?‘. En dat draagt nu precies niet bij aan de persoon die we willen worden en daar het maximale uit willen halen.

Wat voor persoon wil je worden?
Om te weten hoe je ideale dag in elkaar steekt, is het belangrijk te kijken welke richting jij op wilt als mens. Hoe je je wilt voelen gedurende die ideale dag. Je gewoontes zijn in grote mate richtinggevend voor het gevoel waarmee je door de dag komt. Veel mensen beginnen met het veranderen van hun gewoonten door zich te richten op wat ze willen bereiken. Dat leidt tot gewoonten die uitkomst-gericht zijn.

Het alternatief is om gewoonten te kweken die je een identiteit helpen bouwen. Als je dat doet, richt je je niet op wát je wilt bereiken, maar op wíe je wilt worden. Dit is de diepste vorm van verandering die je kunt bewerkstelligen. Die gewoonten die ik hierboven beschreef dragen bij aan wie we willen zijn als personen. Zo veel mogelijk plantaardig eten is voor ons geen doel op zich maar het heeft een grote impact op hoe wij ons fysiek voelen en wat voor personen we daardoor (kunnen) worden. We verlangen naar het hebben van een heldere geest hebben, naar de afwezigheid van een zwaar loom gevoel door wat je eet, we verlangen naar de afwezigheid van hoofdpijn aan het einde van de dag door het slechte eten en drinken. Dat effect is zelfs zó groot dat we onszelf en elkaar er dagelijks in stimuleren zodat deze gewoonte een automatisme wordt. Als het een automatisme is, hoeven we niet meer na te denken of we de ‘juiste’ boodschappen in de mand gooien. De eerste vraag: wat voor persoon wil je worden en waar je naar verlangt, is het startpunt.

Voor jou nu ook deze vraag:

wat voor persoon wil je worden en waar verlang je naar?

Neem rustig de tijd om een aantal dingen op te sommen als antwoord op deze vraag. Onthoudt dat dit gaat over hoe je je wilt voelen en waar je naar verlangt. Het hoeft geen opstel te worden ;-), probeer er een aantal krachtige zinnen van te maken met de verlangens dikgedrukt, waarnaar je kunt handelen, die op je koelkast hangt en waar je telkens naar terug kunt grijpen.

Upload je opdracht via de button hieronder. Je ontvangt van ons een reactie via email.